Wanneer je geen vat lijkt te krijgen op toenemende lichamelijke en psychische klachten, roept dit gevoelens van onmacht op. Je stemming wordt somberder en angstgevoelens kunnen op de voorgrond komen te staan. Waar begin je als je niet meer op je lichaam kunt vertrouwen?
Een verhaal uit de praktijk
Een man stapt de behandelkamer binnen; hij oogt sportief, maar is duidelijk gespannen. Bij de start van zijn intake bij Phitaal is hij snel geëmotioneerd.
Hij vertelt dat hij zijn hele leven veel gesport heeft, hard werkt en zorgt voor zijn jonge gezin. Dit leek altijd vanzelf te gaan, maar sinds enkele maanden kreeg hij steeds meer onverklaarbare lichamelijke klachten (SOLK).
Van buikpijn tot kleine spierblessures en vermoeidheid: hij verliest steeds meer het vertrouwen in zijn lichaam. Tevens merkte hij dat de zin om te gaan sporten steeds verder afnam. Ook op zijn werk viel hem op dat hij zich minder goed kon concentreren en thuis was hij prikkelbaarder.
“Het gaat wel weer over,” dacht de man. Maar niets bleek minder waar. Op het moment dat hij een belangrijke presentatie moest geven op zijn werk, ervoer hij voor het eerst in zijn leven een behoorlijke paniekaanval. Dit heeft zo’n indruk op hem gemaakt dat het nog steeds veel tranen oproept.
“Ik ben bang voor mijn eigen lichaam geworden,” vertelt de man. Hij weet niet waar de klachten vandaan komen of wat hij eraan kan doen om deze te verminderen. Dit beangstigt hem, want hij dacht altijd dat hij zijn lichaam kende, erop kon vertrouwen en hier controle over had.
“Kunnen jullie mij wel helpen?” vraagt de man wanneer wij de intake afronden.
Een wisselwerking tussen lichaam en geest
Klachten die niet volledig verklaard worden door een lichamelijke aandoening, maar verergeren door of voortkomen uit psychologische problemen, noemen we psychosomatische klachten.
Bij psychosomatische klachten draait het om de wisselwerking tussen lichaam, geest en omgeving. Symptomen kunnen mentale klachten zijn, zoals depressieve gevoelens, angst, piekeren, (chronische) vermoeidheid en concentratie- of geheugenproblemen. Lichamelijk kunnen onder andere spierspanning, pijn, hartkloppingen, hyperventilatie, trillen en krachtverlies centraal staan.
Een holistische aanpak bij lichamelijke en psychische klachten
We ronden samen de intake af en starten ongeveer twee weken later de behandeling bij Phitaal. In de eerste sessies staan we stil bij psychische, lichamelijke en omgevingsfactoren die een rol spelen bij zijn ervaren klachten en hoe deze met elkaar samenhangen.
Hij lijkt lange tijd signalen van zijn lichaam te hebben genegeerd om goed te willen doen voor anderen. Grenzen communiceren is niet altijd makkelijk, en spanningen lijken lange tijd letterlijk “weggesport” te zijn. De man schrikt een beetje wanneer hij inzicht krijgt in de gedragspatronen die hebben geleid tot de ervaren klachten, maar herkent waarom deze zich hebben ontwikkeld.
Iedereen is anders
Hardlopen was altijd zijn grote passie, maar na een paniekaanval schrok hij letterlijk van elke versnelde hartslag die hij voelde. Samen met de behandelaars gaat hij aan de slag om verandering te bewerkstelligen.
De persoonlijke benadering van Phitaal besteedt aandacht aan de unieke ervaringen, behoeften en mogelijkheden van een cliënt. Iedere persoon heeft immers ook krachtige eigenschappen. Soms lijken deze even ver weg wanneer klachten op de voorgrond staan, maar juist het benutten van deze sterke kanten zorgt dat iemand weer eigen regie kan nemen. Zo ook voor de man in kwestie.
Na enkele weken behandeling, met focus op activatie en exposure, daagden de behandelaars de man uit om weer vijf kilometer te hardlopen. Tot zijn grote verrassing ging dit zeer voortvarend.
Op weg naar herstel
Het veranderen van onderliggende patronen op lichamelijk, psychisch en omgevingsgebied verloopt soms vanzelf, op andere momenten heeft dit meer tijd en aandacht nodig. Het nemen van de eigen regie hierin is van groot belang.
Ook de man in kwestie ervoer dit tijdens zijn behandeling bij Phitaal. Op basis van de opgedane kennis, inzichten en vaardigheden maakte hij zelf de keuzes in zijn eigen leven. Hij besloot meer aandacht te besteden aan zijn jonge gezin en zijn sociale netwerk.
Op hetzelfde niveau sporten en werken bleven belangrijk voor hem, maar hij vond meer balans tussen deze en andere activiteiten in zijn leven, met meer aandacht voor zijn eigen behoeften en mogelijkheden.
Terugkijkend op zijn behandeltraject, stelt hij: “Door de behandeling bij Phitaal heb ik geleerd dat ik altijd kan vertrouwen op mijn lichaam. Wanneer er signalen zijn, moet ik daar vooral naar luisteren. Mijn lichaam wil mij iets vertellen, daar moet en wil ik naar luisteren.”
Eigen regie nemen
Het nemen van de eigen regie betekent dat je actief betrokken bent bij jouw herstelproces. Dit betekent dat je bijvoorbeeld leert luisteren naar de signalen van je lichaam, grenzen stelt en keuzes maakt die passen bij je behoeften en waarden.
Met het herwinnen van eigen regie ontstaat een stevig fundament waarop het vertrouwen je in eigen kunnen kan groeien. Zo kom je tot een duurzaam herstel.
